روایتی زنانه از زندگی بانوی قم/ انتقاد نویسنده از کتابسازی ها درباره زندگی حضرت معصومه(س)

نویسنده «به سپیدی یک رؤیا» ضمن انتقاد از کتاب سازی های انجام شده درباره زندگی حضرت معصومه(س) گفت: حدود چهار تا پنج ماه درباره حضرت تحقیق کردم. با وجود اینکه کتاب های زیادی درباره ایشان وجود دارد، متاسفانه باید گفت درباره ایشان بیشتر کتابسازی شده است. به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، نشست نقد و بررسی کتاب «به سپیدی یک رؤیا» با محوریت سفر حضرت معصومه (ع) از مدینه به قم با حضور فاطمه سلیمانی، نویسنده و احسان رضایی منتقد روز گذشته چهارم مردادماه، در فروشگاه به نشر برگزار شد. سلیمانی در ابتدای این مراسم گفت: این اثر یک رمان درباره حضرت معصومه(س) است و پیشنهاد نگارش آن از سوی انتشارات نیستان بوده است، البته شخصاً نیز ارادت خاصی به امام رضا(ع) و خانواده ایشان داشتم. در ابتدای کار توسط آستان مقدس حضرت معصومه(س) اطلاعاتی را درباره این حضرت به دست آوردم؛ ولی از همان ابتدا چهارچوب کتاب را مشخص کردم و می دانستم که داستان از سفر حضرت آغاز و با وفات ایشان پایان می یابد. این نویسنده درباره زمان صرف شده برای تحقیقات افزود: حدود چهار تا پنج ماه درباره این حضرت تحقیق کردم. با وجود اینکه کتاب های زیادی درباره حضرت معصومه(س) وجود دارد، ولی اطلاعات کمی داریم و در حقیقت درباره ایشان بیشتر کتابسازی شده است. در ادامه رضایی، منتقد با بیان اینکه داستان نوشتن درباره افراد مقدس و قدیس ها همیشه در همه جای جهان کار دشواری به شمار رفته است، تصریح کرد: اصلی ترین مشکل این است که زمان شخصیت پردازی قدیس ها دچار مشکل می شویم، چرا که همیشه این افراد دارای ویژگی های خاصی هستند ولی در داستان نیز نیازمند شخصیت سازی هستیم و هر زمان که چنین اثری نوشته می شود نویسنده از یک زاویه دید خاصی به ماجرا نگاه می کند. وی تصریح کرد: اینکه از زاویه بیرونی به زندگی معصومین(ع) نگاه کنیم ترفند خوبی برای نویسندگی است و فاطمه سلیمانی از چنین ترفندی استفاده کرده و هوشمندی نویسنده در نوع زاویه نگاه به شکل گیری قصه کمک کرده است. نکته دیگر درباره کتاب تحقیقات مفصل نویسنده برای نگارش اثر و اسامی منابع استفاده شده نیز در پایان کتاب آورده شده، همچنین اسامی شهرها در این کتاب با همان اسامی قدیمی آورده شده و این مهم از نقاط قوت کتاب به شمار می رود. وی ادامه داد: این رمان،کمی زنانه است و به همین دلیل تمرکز بر روی برخی مسائل در اثر با نگاه نویسنده مردانه متفاوت است، در حقیقت نویسنده می توانست بر روی برخی جزئیات توجه بیشتری داشته باشد و بهتر بود جزئیات بیشتری را مطرح می کرد. یکی از دلایلی که فیلم تاریخی خوب نداریم نیز این است که ما نمی دانیم به طور مثال مردم دو قرن پیش چگونه لباس می پوشیدند و جزئیات زندگی آن دوران چگونه بوده است و درباره کتاب هم این مهم وجود دارد. سلیمانی در همین زمینه افزود: دلیل نپرداختن به جزئیات زندگی مردم در آن زمان این است که شخصاً اطلاعات زیادی نداشتم و منابع زیادی در این زمینه وجود ندارد. رضایی درباره نوع روایت اثر گفت: نوع روایت زنانه است و طبیعی است که تمثیل ها و توصیفات پر از احساس باشد و کتاب در این زمینه موفق عمل کرده است،البته باید عنوان کرد که همانطور که اسامی شهرها قدیمی است، این امکان وجود داشت که نثر کتاب هم کمی رنگ و بوی قدیمی داشته باشد. وی درباره شروع روایت داستان اظهار داشت: شروع و پایان داستان برایم به عنوان مخاطب قابل انتظار بود و در حقیقت روایت، یک روایت خطی است و به عنوان یک منتقد توقع پایان بندی شگفت انگیزتری داشتم، همانطور برای شروع هم این توقع وجود داشت. نویسنده می توانست داستان را بعد از فوت حضرت معصومه(ع) ادامه دهد و به طور مثال با یک فلش بک به عقب داستان را تمام کند و درباره آغاز نیز امکان این مسئله وجود داشت. رضایی ادامه داد: بسیاری از شهرهای ما مانند قم و به خصوص ساوه معجزات زیادی دارند، به طور مثال همزمان با ولادت پبامبر(ص) دریاچه اصلی ساوه خشک شد و قطعاً می توان از این دست معجزات برای رنگ و لعاب دادن به داستان های دینی استفاده کرد. وی درباره تصویر مخاطبان از ائمه گفت: تصویری که از ائمه(ع) داریم تصویر ساده ای است و جریان زندگی را نمی بینیم ولی در کتاب ها به راحتی می توانیم درباره جزییات زندگی ائمه(ع) اطلاعات کسب کنیم و در حقیقت ائمه(ع) در همین زندگی معمولی توانستند به شکوه برسند. در بخش پایانی مراسم سلیمانی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه با توجه به حاشیه های ایحاد شده پیرامون شخصیت اسما اگر به گذشته برگردید باز هم این شخصیت را خلق می کنید، گفت: اسما تنها یک شخصیت پرخاشگر است و با وجود تخیلی بودن شخصیت اگر صد بار دیگر هم به آن انتقاد می شد، باز هم این شخصیت را خلق می کردم. تمام دیالوگ ها و داستان های این رمان تخیل است، البته منظور خرد روایت هاست که همگی تخیلی هستند وگرنه بخش های تاریخی اثر بر اساس منابع تاریخی است. سلیمانی گفت: یکی از انتقاداتی که به این رمان وارد شده این است که می گویند در آینده از این رمان به عنوان منبع استفاده می شود و باعث گمراهی آیندگان می شود، در حالی که اثر من رمان است و اصلاً نمی تواند به عنوان منبع استفاده شود. وی درباره میزان استقبال از رمان افزود: مخاطبی که دنبال آثار مذهبی هستند کار را پسندیدند و برخی مذهبی های تندرو نیز به شخصیت اسما ایراد گرفتند، البته برخی نیز اصلاً اینگونه آثار را دوست ندارند. انتهای پیام/