زنگ خطر برای تئاتر ایران به صدا درآمده

حسین کیانی (نویسنده و کارگردان) گفت: تنها هنری که می تواند تاریخ نویسی را نجات بدهد نوشتن نمایشنامه های تاریخی است. تاریخ نویسی چه در تلویزیون و چه در شبکه های خانگی به ابتذال کشیده شده؛ چه در لحن و محتوا، چه در دکور، و چه در طراحی لباس. شما همان زندگی های آپارتمانی را می بینید با همان شخصیت های لوس و لوث. مخاطبان هم چون اهل کتاب نیستند، این ها را می پسندند. این ها به صحنه تاریخ پناه می برند تا از تیغ ممیزی نجات پیدا کنند. نشست خبری نمایش «روز عقیم» در تماشاخانه باران روز شنبه 31 تیرماه برگزار شد. در این نشست حسین کیانی (نویسنده و کارگردان)، شایسته ایرانی، الهه شه پرست و فهمیه امن زاده (بازیگران نمایش) حضور داشتند. رؤیا میرعلمی نیز از بازیگران این نمایش است که به دلیل مشغله کاری به این نشست نیامده بود. در ابتدای این نشست حسین کیانی، نویسنده و کارگردان این نمایشنامه گفت: این متن جدا از دغدغه ها و مسائل ذهنی ام نیست. همان دغدغه مندی و همان پرسش هایی که قبل تر هم وجود داشت درا ین نمایشنامه هم وجود دارد. این پرسش ها به یکی از مهم ترین دوره های تاریخ ایران که مبداء تغییر رژیم گذشته است، برمی گردد. خلاصه داستان به این صورت است که در شرایط بحرانی سقوط رژیم پهلوی محله قلعه زاهدی مورد هجوم و تخریب قرار می گیرد. سه زن که از چنگ هجوم آوران می گریزند و به زیرزمین خانه ای بزرگ در مرکز شهر پناه می برند. زیرزمینی که چند مرد درطبقه بالای آن مشغول سلاخی کردن هستند. این سه زن مجبور به فرار می شوند و اتفاقات خاصی برایشان رخ می دهد. وی در رابطه با سوژه ی این نمایش گفت: مسئله تن فروشی یکی از مسائل جدی جوامع است که از حیث اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بروز می کند. این مسئله را نمی توان کتمان کرد. در قدیم محله هایی وجود داشته که این معضل به صورت آشکار در آن رواج داشت اما امروزه این مسئله به صورت پنهان در جامعه وجود دارد و نه تنها کم نشده بلکه به شکل عجیبی زیاد هم شده است. حل این معضل با کسانی است که در زمینه جامعه شناسی فعالیت دارند و همچنین دولتمردانی که می توانند با دستگاه هایی که در اختیار دارند این معضلات را ریشه کن کند، ولی مسئله هنر نشان دادن گوشه ای ازجامعه است. سابقاً نیز هنرمندانی روی این سوژه کار کرده بودند. کارهایی از قبیل مستند کوتاه قلعه اثر کامران شیردل، رمان طوطی زکریا هاشمی، رمان بادها خبر از تغییر فصل می دهند جمال میرصادقی، همچنین آثاری از بهرام بیضائی و چندین مقاله تحقیقی و پژوهشی در همین زمینه که هریک به نحوی ارزشمند هستند. اما در این یکی دو دهه اخیر شاهد آثار قابلی در این زمینه نبوده ایم و جای خالی آن به شدت احساس می شود. کیانی افزود: ما بسیاری از معضلات حال حاضرمان را در رژیم گذشته می بینیم. نمی شود ریشه ها را فقط در گذشته دید. این مسئله، مسئله همه دوران هاست. ابتدا باید زمینه ها را پیدا کرد و بعد به طرح داستان پرداخت. اما طبیعتاً هنر نمایش فرصت پرداختن عمیق به ریشه های معضلات را به صورت یک پروژه تحقیقاتی ندارد و نمایشنامه ی من هم یک اثر هنری است. هر اثر هنری اگر اصل را بر صداقت بگذارد می تواند سرشاخه های باور مخاطب را به سمت خود بکشاند. کیانی در پاسخ به این سوال که آیا در نوشتن این نمایشنامه با جامعه شناسان هم صحبت کرده یا خیر گفت: به شکل میدانی با جامعه شناسان صحبتی نداشته ام اما در این زمینه مطالعاتی داشته ام. این کارگردان گفت: قبلاً نمایشنامه ای نوشته بودم به عنوان روز عقیم که راجع به زندگی سه زن گورخواب بود که به یک مرکز درمانی برده می شدند تا عقیم شوند. به دلایلی اجرای این نمایشنامه را به زمان دیگری موکول کردم اما اسم آن را برای این نمایشنامه وام گرفتم. حسین کیانی در اشاره به ممیزی های این نمایش اظهار داشت: این نمایش نامه زیر 10 ممیزی خورد و آن هم در حد اسم کاراکترها و عدم استفاده از مشروبات الکلی و سیگار روی صحنه بود، و به همین خاطر هم متن دو بار بازبینی شد. از تحقیقات دکتر محمود زندمقدم بسیار استفاده کردم. شرح مطالعات ایشان بی نظیر است. در زمینه لحن و اکت بازیگران تحقیقات ایشان راه گشا بود. اگر از ابتدا بگوییم که به دلیل این که نمی شود آیینه تمام نمای این افراد شد، پس اصلاً نمی شود هم به سراغ این نوع سورژه ها رفت. وی درباره بازیگرهای این نمایش گفت: شایسته ایرانی نقش پری را بازی می کند. فهیمه امن زاده نقش اکرم و نقش لیلی را مشترکاً الهه شه پرست و رویا میرعلمی ایفا می کنند. این سه زن در تاریخ گمنام هستند و برای شخصیت پردازی شان از کاراکترهای تاریخی استفاده نشده است. وی درباره ی عنوان نمایش توضیح داد: روز عقیم یک عبارت قرآنی است: یوم العقیم؛ به معنای روز قیامت. روز بی خیر و برکتی که دعاها دیگر مستجاب نمی شود و هرگونه ...