جادوی نمایش با «الیور توئیست»

پایگاه خبری و تحلیلی خوزنامه : نمایش «الیور توئیست» با الهام از رمان مشهور چارلز دیکنز توسط محمدرضا کوهستانی و به کارگردانی حسین پارسایی در تالار وحدت اجرا می شود و اثری با ویژگی خاص و قابل بحث است. نمایش که به شیوه تئاتر موزیکال اجرا می شود، در سبک و شیوه اجرا نوعی تئاتر جادو (Magic Theater) است. این نمایش با قابلیت های دراماتیک خود بسیار جای بحث و تحلیل دارد که در این جا به اختصار به دو بخش آن می پردازم. نمایشنامه تبدیل یک رمان از داستان به نمایشنامه شاید کاری سهل و ساده تلقی شود ولی در روند آفرینشگری و خلق یک اثر مستقل کاری سخت و دشوار است. البته فارغ از خود رمان معروف چارلز دیکنز، تاثیر فیلم موزیکال «الیور» به کارگردانی کارول رید باعث شده است محمدرضا کوهستانی به عنوان دراماتورژ به روایت اصل داستان، بدون لایه های دیگر اثر اکتفا کند. در تبدیل یک اثر از یک ژانر به گونه دیگر، باید سبک و ساختار و نوع پرداخت دگرگونه شود. محمدرضا کوهستانی کار دراماتورژی یک رمان مشهور و این روند تغییر را به دوش کشیده است و نمایشنامه او اثری مستقل با زبان ساده و روان و روایت قابل باور در داستان و شخصیت پردازی است. دیالوگ های موجز نمایشنامه نمونه بسیار خوبی از اختصار در تبدیل گفت وگوی رمان به دیالوگ است. به ظاهر این تبدیل باید کاری سهل باشد اما هنر نویسنده در درک و دریافت مضمون و معنای گفتار و روایت و داستان باعث شده زبان درست و روانی در نمایشنامه خلق شود. در تحلیل ارزش نمایشنامه و کار دراماتورژی محمدرضا کوهستانی، معرفی کاراکترها و پیش بردن داستان در دیالوگ شخصیت های بیل سایکس و نانسی و یا دیالوگ فاگین شکل گرفته که ایجاز و اختصار در آن قابل تقدیر است. علاقه محمدرضا کوهستانی در خلق فانتزی و رویا در این نمایشنامه و بازخوانی او به ظهور رسیده و کار خوب او در خلاصه کردن و انتخاب بخش های اصلی رمان بسیار خوب است. اما نباید فراموش کرد که زبان موزیکال نمایشنامه یک ویژگی دیگر اثر است که فرصت محدود و دشواری را به نویسنده می دهد که در شعر و ترانه های نمایشنامه و دیالوگ ها نمود دارد. اشعار نمایشنامه به زبان ساده و جنبه های دراماتیک است. شعر نمایشی خاصیت خاص خود را به عنوان گفتار در نمایشنامه دارد که ساد گی به عنوان قابلیت اشعار نمایشنامه باعث شده نمایش «الیور توئیست» با فانتزی خود حتی برای مخاطبان کودک و نوجوان هم قابل درک و باور باشد. این ویژگی وقتی قهرمان اثر یک کودک باشد یک ماهیت اساسی و واقعی است اما حذف خیلی از بخش های رمان باعث شده نمایشنامه فاقد پیچیدگی معنایی شود. نمایشنامه در شکل فعلی اثری اجتماعی شده که نمی خواهد غیر از روایت یک داستان با موضوع اجتماعی و عشق و نفرت لایه های دیگری از زندگی را عیان کند و این ویژگی «تئاتر موزیکال» است. سبک و شیوه ای دراماتیک که مخاطب را در معرض اثری قابل درک و باور به دور از پیچیدگی معنایی و یا فلسفه بافی قرار می دهد. آرماندو لانوچی (نویسنده و کمدین) درباره آثار چارلز دیکنز می گوید: «دیالوگ های چارلز دیکنز ریتم دارند و در عین عامیانه بودن سطحی نیستند.» این ویژگی که لانوچی به آن اشاره دارد در نگاه مستقیم محمدرضا کوهستانی به عنوان نویسنده جاری است. نمایش «الیور توئیست» می خواهد یک داستان اجتماعی درباره سرگذشت یک کودک را که از یتیم خانه فرار می کند به زبان طنز و فانتری با لایه های پیچیده زندگی شهری که شاید نمادی از وضعیت اجتماعی از فاصله طبقات مختلف باشد تصویر کند. نمایش «الیور توئیست» در متن و اجرا از آغاز تکلیف خود را معلوم کرده و می خواهد اثری برای نمایش یک موضوع اجتماعی باشد که در آن لایه های زیادی از عشق و نفرت در بطن جامعه وجود دارد و برای این کار زبانساده و شاعرانه و طنز و خیال و دنیای کودکی را دنبال می کند. کارگردانی مهم ترین قابلیت و هنر حسین پارسایی در کارگردانی نمایش «الیور توئیست» فضاسازی نمایشی (Dramatic space) است. ریتم، حرکت، طراحی، نور و هیجان در کنار یک عامل اصلی با عنوان موسیقی ترکیبی چشم نواز از نمایش موزیکال «الیور توئیست» ایجاد کرده که مخاطب را در فضای نمایش غرق می کند. هماهنگی و هارمونی خاص نمایش در تلفیق حرکت، موسیقی و صحنه ایجاد شده که اتمسفر نمایش را پر از هیجان و تاثیر می کند. نمایش برای مخاطب پیچیدگی در فهم و ارتباط ندارد و دلیل آن این است که در کارگردانی نمایش تصویر و داستان قابل فهم و معرفی شخصیت ها قرار است مخاطب را با فضای یک اثر شناخته شده روبرو کند. این قابلیت اقتباس و بازخوانی یک رمان معروف به نمایش هویت داده و مخاطبی که رمان را نخوانده و یا فیلم کار را ندیده است می تواند ارتباط خوب و درستی با نمایش برقرار کند. تجربه حسین پارسایی بعد از سال ها کارگردانی باعث شده که از عناصر و عوامل صحنه به درستی استفاده شود. در طراحی صحنه سهیل دانش اشراقی فضایی متحرک و متنوع و هیجان انگیز با استفاده از همه عناصر مختلف ایجاد کرده که نتیجه آن طراحی چشم نواز و رویایی است. رنگ، نور، حجم، ارتفاع، شکل و حتی دوری و نزدیکی صحنه ای که می بینیم با یک هارمونی دقیق طراحی شده است. در طراحی حرکات هم نوعی سادگی و ریتم موج می زند که با وجود تعدد بازیگران و گروه حرکت نظم و هماهنگی را به رخ می کشد. موسیقی نمایش اما در کنار طراحی صحنه در موفقیت نمایش سهم زیادی دارد. اجرای موسیقی لیونل بارت توسط گروه ارکستر در بافت و فضای نمایش چنان عجین شده که در طول اجرای نمایش شنیدن و دیدن را به یگانگی در اثری نمایشی تبدیل کرده است. بازی قابل باور بازیگران، گریم هنرمندانه، طراحی نور و صدای نمایش و طراحی لباس که هویت تاریخی نمایش را برای ما تلقی می کند باعث شده با تصاویر زیبای نمایشی و شکوه صحنه نمایش «الیور توئیست» را اثری از نوع تئاتر جادو (Magic Theater) بدانیم که در سالن های بزرگ جهان اجرای این نوع نمایش بسیار متداول است که اقبال عمومی نشان از نیاز به این نوع نمایش را نشان می دهد. قابلیت نمایش «الیور توئیست» آنچنان است که نیاز به این حجم از تبلیغات ندارد ولی شاید گروه نمایشی در گام اول از اجرای یک نمایش موزیکال برای گریز از تردید استقبال مخاطب به سمت این شیوه رفته است. آن چه اهمیت دارد نمایش «الیور توئیست» با قابلیت های زیاد خود اثری قابل احترم است که مخاطب را راضی می کند. باید برای اجرای این نمایش باشکوه به گروه اجرایی تبریک گفت و حالا که اقبال عمومی در اجرای این نمایش شکل گرفته امیدوارم از این نوع آثار نمایشی باز هم اجرا شود. 57242 خبر آنلاین